Ochrona przed kleszczami to ochrona przed boreliozą

Borelioza, choroba przenoszona przez kleszcze, może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Warto więc chronić się przed ugryzieniami i zabezpieczyć – zwłaszcza latem – przed wyjściem do lasu czy na łąkę.

Czym jest borelioza?

Borelioza to choroba wywoływana przez bakterie z rodzaju Borrelia, które są przenoszone na ludzi przez ugryzienia kleszczy. Objawy mogą być bardzo zróżnicowane, dlatego często są mylone z innymi chorobami. Diagnozy nie ułatwia też fakt, że choroba może rozwinąć się po kilku dniach lub kilku tygodniach od ukąszenia. Na skórze pojawia się wtedy charakterystyczny rumień – czerwona plama z jaśniejszym środkiem, która się stopniowo powiększa. Mogą wystąpić również objawy przypominające grypę, czyli gorączka, ból głowy, mięśni i stawów.

Przebieg choroby

Jeśli borelioza nie zostanie wcześnie zdiagnozowana – w momencie wystąpienia rumienia – i wyleczona, może przejść w fazę przewlekłą, prowadząc do dużo poważniejszych problemów zdrowotnych. W fazie rozsianej (kilka tygodni do kilku miesięcy po zakażeniu) bakterie mogą rozprzestrzeniać się do różnych części ciała, powodując zapalenie stawów, objawy neurologiczne (np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie nerwów) i problemy kardiologiczne (np. zapalenie mięśnia sercowego).

W fazie przewlekłej objawy mogą utrzymywać się nawet przez wiele lat, powodując przewlekłe zmęczenie, bóle stawów i problemy neurologiczne.

Ochrona przed kleszczami

Lasy, łąki, zarośla – wszystkie te tereny, na których jest dużo roślinności i wilgoci – tam kleszcze czują się najlepiej. Najlpewniejszym sposobem ochrony przed boreliozą jest unikanie kleszczy, ale przecież nie zawsze jest to możliwe. Absolutnie nie warto rezygnować z kontaktu z naturą ze strachu przed kleszczami – przebywanie w naturze ma świetny wpływ na nasze zdrowie! Warto się jednak do takiej wyprawy odpowiednio przygotować.

Noszenie odpowiedniego ubrania

Idziesz do lasu? Załóż długie spodnie, długie rękawy i zabudowane buty, które zakryją stopy. Kleszcze są czarne, więc jasne ubrania pozwolą je łatwiej zauważyć. Może nie jest to ostatni krzyk mody, ale warto też włożyć spodnie w skarpety, by osłonić skórę i utrudnić kleszczom dostęp do niej.

Stosowanie środków odstraszających kleszcze

W sklepach znajdziecie wiele środków odstraszających kleszcze i inne owady. Zazwyczaj stosuje się je zarówno bezpośrednio na skórę, jak i na ubrania, zawsze jednak sprawdźcie instrukcję stosowania i dawkowania na opakowaniu! Preparaty takie mają całkiem dobrą skuteczność, warto się nimi wspierać.

Regularne kontrolowanie skóry

Po powrocie ze spaceru czy wycieczki, dokładnie sprawdź ciało – swoje i dzieci. Kleszcze najczęściej przyczepiają się do miejsc, w których skóra jest cienka i ciepła – pod kolanami, w pachwinach, pod pachami, w zgięciu łokci, na linii włosów i za uszami. Szybkie usunięcie kleszcza znacznie zmniejsza ryzyko zakażenia boreliozą, ponieważ ryzyko transmisji bakterii zwiększa się po 24 godzinach od ukąszenia.

Kleszcz afrykański – nowy gatunek w Polsce

Potwierdzono już obecność kleszcza afrykańskiego – Hyalomma marginatum – w Polsce, choć na razie są to pojedyncze przypadki. Gatunek ten pochodzi z regionów Afryki Północnej, Azji i Europy Południowej, coraz częściej pojawia się jednak w Europie Środkowej. Do tej pory było dla nich u nas za zimno, jednak wraz z ociepleniem klimatu zaczęły migrować wraz z ptakami.

Kleszcze afrykański jest większy od pospolitych kleszczy nawet do czterech razy, bardzo szybki, ma długie prążkowane odnóża, a jego ciało może przybierać kolor od rudego i brązowego do niemal czarnego.

Kleszcze afrykańskie mogą przenosić niebezpieczne bakterie i wirusy. Jest to m.in. wirus CCHFV, powodujący krymsko-kongijską gorączkę krwotoczną, której śmiertelność wynosi nawet do 60% (nie ma na niego ani szczepionki, ani leku). Kleszcze te mogą też przenosić wirus Zachodniego Nilu czy wirus wenezuelskiego zapalenia mózgu koni.

Diagnostyka i leczenie boreliozy

Najważniejsza jest wczesna diagnostyka. Jeśli w miejscu ukąszenia kleszcza pojawi się rumień, należy skontaktować się z lekarzem. Diagnoza boreliozy opiera się na wywiadzie medycznym i testach laboratoryjnych – ELISA lub Western Blot – które wykrywają obecność przeciwciał przeciwko Borrelia burgdorferi.

Leczenie boreliozy polega na stosowaniu antybiotyków. Ich wczesne zastosowanie prowadzi zazwyczaj do pełnego wyzdrowienia, natomiast w przypadku boreliozy przewlekłej leczenie jest bardziej skomplikowane, trudniejsze i dłuższe.

Niezdiagnozowana na czas borelioza może prowadzić do poważnych komplikacji – zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, neuropatii, problemów kardiologicznych. Po czasie trudno też o prawidłową diagnozę, gdyż od ukąszenia kleszcza mogły minąć nawet lata, a występujące choroby mogą mieć również wiele innych przyczyn. 

Zobacz również: